Tourtje in Bretagne: heuvels en horden
En route
Op weg naar Bretagne is het net alsof ik door de boekenkast van mijn ouders rij. De kast zelf stamt uit de jaren ’50 en de inhoud met name uit de eerste decennia daarna. De kast staat nog in nagenoeg leeg huis, de boeken niet meer maar die komen nu tot leven. Niet Jan Wolkers, seks was toen immers voor een 12-jarige uit den boze, die stond dus verstopt achter de oorlogsboeken wat juist de aanbevolen literatuur was, dus verslond ik alle veldslagen uit de 2 Wereldoorlog. Rijdt je dan 40 jaar later door Normandië dan zie je afslagen en borden met ‘heel bekende’ namen; de rivier de Orne (was dat niet met die brug waar Engelse parachutisten Duitse versterkingen moesten tegen houden en standhouden tot de geallieerde hoofdmacht er was?) of St.Lo (hing daar niet die parachutist aan de kerktoren, oh nee dat was in St. Maire-Eglise); enzovoorts, Caen en Rennes eens totaal kapot geschoten stadjes, nu welvarende regionale groeikernen met rondwegen alsof je bij Parijs bent en je staat ook weer eens vrolijk in de file.
Bretagne of Breizh
Het land van Asterix, Obelix en hun vrienden. De eerste avond in Malestroit werden we al verrast door een Keltisch evenement bij de kerk en toen begrepen we gelijk weer waarom de bard regelmatig het dorp van onze vrienden werd uitgejaagd, het gejank was ook nu niet om aan te horen. Als erfgenamen van Asterix is door de Bretonse vrijheidsbeweging (heeft ooit eens wat bommen rond gestrooid) bedwongen dat van alles ook in het Gaellic geschreven moet worden. Voor diegenen die al moeite hebben met het Frans, is dit echt niet meer te lezen, laat staan uit te spreken, voorbeeld: Centre Ville = Kreiz-Ker…. Hunebedden, menhirs, steencirkels je komt ze overal tegen, het hoe en waarom is nog steeds onduidelijk maar sommigen vinden dat je er net zo goed op kunt zonnen en partyen als op het strand. In 52 na Chr hebben de Romeinen dit gebied ondanks het heroïsch verzet van Asterix en zijn vrienden bezet, infrastructuur aangelegd en de exploitatie ter hand genomen, Romeinse wegen en villa’s getuigen hiervan.
Fietsen in Bretagne
Een rondje in Bretagne (bijna zo groot als Nederland!) was dit keer de keuze. Vanuit Malestroit via de V3, een route dwars over Bretagne via oude spoorlijnen en gedeeltelijk landelijke wegen, vervolgens de La Manche (kustroute van Dinan naar Morlaix) en daarna vanaf Morlaix via de Velo-Odyssee: 40 km oud treintraject en vervolgens langs het Canal de Bretagne weer terug naar Malestroit, een rondje van plusminus 700 km. De 4 departementen van Bretagne hebben er veel werk van gemaakt om een goed fietsnetwerk in elkaar te sleutelen, via oude spoorlijnen en kanalen kun je op een aantal plekken ‘dwars’ over maar ook in de gehele ’lengte’ Bretagne doorkruisen, doorgaans goed aan gegeven.
Alles prima te doen met onze hybride fietsen met bagage, behalve het traject langs de kust: de hoogteverschillen maakten het fietsen voor ons niet echt leuk, je sleurt jezelf met een flinke portie bagage niet tig keren per dag met veel plezier naar boven. Het moet wel leuk blijven! Een van de eerst dagen bemerk ik dat we om de 10 km een dorp tegen komen en schiet uit een ander grijs verleden het geleerde van de studie naar boven, zou Christaller dan toch gelijk hebben gehad met zijn centrale plaatsen theorie??? Helaas trappen we ook door streken waar in vele kilometers nog geen dorp laat staan een uitspanning te bekennen is. Dus de praktijk is waarschijnlijk toch weerbarstiger dan de gestroomlijnde theorie. Ook brengt zo’n tocht je op vreemde plekken waar een hele geschiedenis achter steekt, neem het stadje Pontivy of Napoleon-stad – nooit van gehoord – eens een slaperige stadje wat ruw werd wakker geschud door Napoleon want die vond dat het DE stad van Bretagne moest worden, dus een recht, nieuw stratenpatroon met brede lanen en gebouwen met grandeur….helaas kwam Napeleon tijd tekort, hij had ook nog wat anders te doen, dus loop je nu in een wederom slaperige stadje rond waarvan je denkt rare boel hier, totdat je het verhaal hoort. De stad is inmiddels al 3 keer van naam verwisselt, gelijk vele Russische steden.
Het landschap
Het binnenland is heel verlaten, hier en daar een gehucht en weinig of geen horeca, wel veel (asbest!)schuren zonder huis of mens in de buurt: een beetje vaag: varkens- of kippenschuren? Maar je ruikt en hoort niks! Als Hollander denk je dan al snel: wietplantages…maar zoveel, dan zou half Europa stoned moeten zijn. In de Bar Tabac van het eerst volgende dorp de oplossing, daar treffen we een vlotte Nederlander, type ‘van alle markten thuis’, eerst in de horeca en disco, nu in de logistiek = transport regelen van varkens en kippen tussen Bretagne en Brabant, je spreekt tenslotte als Nederlander niet voor niets je talen…
De kwalijke neveneffecten van deze intensieve veeteelt zien we terug in de natuur; saai groen zonder enige diversiteit en aan de kust: bulldozers die algen opruimen om de stranden weer een beetje aangenaam te maken.
Was het 40 jaar geleden armoe aan de kusten van Bretagne, nu is er de welvaart van toerisme en recreatie: opgeknapte oude huizen en veel huizen uit de catalogus, de bekende witte schimmel. Ongereguleerde wildgroei, leuk voor de lokale boer/visser die nog een stukje ruig land in bezit had maar beroerd voor het resultaat: een eindeloze aaneenschakeling van bebouwing. Maar ook zeer fraaie dorpjes en vergezichten.
Intermezzo:
Ik zit dit te schrijven aan een tafel onder een luifel en kijk uit over een sluis (nr 177, de Kerdelen) aan het Canal de Bretagne van Nantes naar Brest en………..er gebeurt niets, de bomen ruisen, de honden liggen aan mijn voeten en Linda leest een boek. Later wordt er met veel flair door de huisbazin het ‘menu van de dag’ letterlijk voor onze neus bereidt en opgediend: crêpes/pannenkoeken met cider voor de dorst.
Eerste horde: overbelasting
Na 3 dagen fietsen en 250 km verder hield de rechter knie van Linda er mee op: overbelast, met name door het stijgwerk langs de kust. Krijgsberaad: we waren inmiddels in St.Brieuc, dat beschikt over een station, kaart er bij: resultaat we gaan een stuk met de trein dat scheelt een serie heuvels en creëert rust voor de knie. Wat heen en weer bellen: reservering verlengen en afzeggen, lukt allemaal dus op naar het station. Gezien het feit dat we met 2 fietsen zijn, ga ik niet naar de automaat maar naar het loket , daar zijn rechts 5 balies waarvan 1 in bedrijf en zit er links in de hal een mijnheer in pak aan een tafeltje druk in gesprek met een andere mijnheer. Voor mij staat een rij van 5 personen waaronder een Afrikaanse die duidelijk gestrest is en haast heeft. Zij 2 keer naar de mijnheer aan het tafeltje zonder resultaat: op je beurt wachten! Inmiddels verschijnt er een 2de persoon achter de balie, aha versterking – nieuw loket open …- vergeet het maar, die begint zich op z’n gemak te installeren: pennetje hier en daar, PC aan, kastje open, klepje naar boven en dan….een wandeling achter de balie naar nog een nieuwe collega – intussen duurt de afhandeling van elke klant aan het ene open loket ongeveer 5 minuten, na verloop van tijd exit Afrikaanse mevrouw – maar dan op eens haalt de medewerker het grote bord ‘gesloten’ weg en ben ik vrij snel aan de beurt; wordt uiterst behulpzaam geholpen maar niet alles kan in de wereld van SNCF, dus snel de bestemming aangepast (ivm transport fietsen) en jawel we kunnen om 17.30 met de boemel naar Lannion, waar we een uur later aankomen en dan nog 14 km moeten fietsen naar onze Chambre d’hote in Beg-Leguer, vlakbij het strand met zowaar een echte strandtent: mosselen, oesters en een mooie zonsondergang als beloning.
Commercie: of beter gezegd het ontbreken daarvan. Het loket van de SNCF (Franse Spoorwegen) is natuurlijk een schrijnend voorbeeld van een machtige semi-overheidsorganisatie waar het personeel gesteund door een almachtige vakbond een eigen cultuur ontwikkeld heeft, waar je in past en wellicht voor geboren (overerf baar?? hi) moet zijn want hoe presteer je het anders om in zo’n aangepast tempo je werk te doen? Ik zou er in ieder geval gillend gek van worden en de ‘collega’s’ natuurlijk van mij, want je moet je natuurlijk wel aan/inpassen. Wat verder opvalt is dat de overheid hier nog van alles creëert, regelt etc. bijvoorbeeld het aanleggen van een uitgebreid netwerk van fietspaden en het gaat daarbij echt niet over een paar losse centen, het zijn miljoenenprojecten waar wij via de EU (50%!) ook vrolijk aan mee betalen, dus wij zijn ‘aandeelhouders’ van de fietspaden waarover we fietsen!
Maar je denkt dan dit is een kans voor een lokale ondernemer….niet dus; je fietst rustig 40 km zonder enige uitspanning en als er al iets is, moet je heel goed opletten want dan zit die stevig verscholen in het groen, niks geen bordje met de tekst “Koffie over 10 km, de volgende 20 km niks”. De ‘Bar de Tabac’ is vaak nog de laatste troosteloze stuiptrekking in de vele dorpjes, ziet er meestal niet uit en er wordt weinig ondernomen om er iets van te maken. Langs de vele baaien en stranden: geen strandtent te bekennen…het hoeft geen ‘Knokke’ te worden maar een paar leuke uitbaters, kan geen kwaad.
Fietsen in Frankrijk
Een nationale gekte natuurlijk, alles wijkt voor de “Ronde” of het nu rond de kerk gaat of iets serieuzer de Tour de France, het wordt geregeld en bewaakt!
Tweede horde: pech
Mijn fiets was in Wijk bij Duurstede gerepareerd (6 spaken gebroken) na onze laatste tocht in Nederland, na 115 km in Bretagne: ping: 1 spaak gebroken; alle zware zaken inclusief mijzelf naar de fiets van Linda en verder met de tocht, na weer 100 km: ping: weer een spaak. Weer verder: het waren er nog geen 6 en er was geen fietsenmaker in de buurt. Vanuit Beg-Leguer maken we nog een uitstapje: ping-ping: nog 2 spaken…niet getreurd morgen komen we langs Lannion, grote plaats met fietsenmakers. Volgende dag op weg naar Lannion, na 4 km, knal, knars etc. : complete derailleur in de prak (een afgebroken spaak was in de ketting gelopen). Wat nu: uitbuigen, herstellen etc. Na 2 km wederom, knal, knars etc. maar nu lag de hele derailleur er naast: afgebroken. Tja, verder lopen…maar 100 meter verder was er een eindpunt van een bus…snel er heen: “mevrouw, u ziet mijn fiets total loss, mogen we mee met de bus?”, Tuurlijk, geen probleem, ‘maak toch eerst je handen schoon”,” hier heb je wat doekjes”. Dus hup de bus in, die stopt al snel bij een daklozen-centrum waarna een bont en kleurrijk gezelschap instapt en er een heel gesprek ontstaat tussen buschauffeur en passagiers over waar voor ons een fietsenmaker te vinden is, prachtig! En jawel de oplossing wordt gevonden – intussen rijden we van de ene arme wijk naar de volgende…. – aan de andere kant van de stad komen we bij een grote fietsenzaak terecht. Wij heel blij dat we dit allemaal niet hoefden te lopen. Met veel dank aan de chauffeuse en de passagiers!! Daar kijkt de baas eens zeer bedachtzaam naar mijn fiets, denkt na over allerlei oplossingen maar helaas daar is niet zo snel iets van te maken. Dus is de optie een andere fiets huren en de mijne hier laten, maar…. hij verhuurt geen fietsen. Hij praat en denkt echter verder en komt al snel met een VTT uit de werkplaats, die kan ik wel huren, zo gezegd zo gedaan: mijn zadel en trappers erop, even nakijken en hup we kunnen weer verder. Dus als er nog een Nederlander is die meent te moeten beweren dat Frankrijk een mooi land is maar dat het jammer is dat er Fransen wonen, moet die zich maar even melden….
Met de boot…
Door de pech onderweg moesten we terug naar Lannion. Maar elk nadeel heeft ook hier weer zijn voordeel. Met de auto toen een stuk kust gedaan die we met de fiets overgeslagen hadden en een boot-excursie geregeld naar de 7 ‘vogel’eilanden; Jan van Genten (25.000 op de helft van 1 eiland!), Papegaai-duikers etc.
Terug naar Auvergne
…..het begin van een hete zomer.